Hμερομηνία δημοσίευσης: 26-12-१०
Του Φιλιου Σταγκου
«Η ειρήνη πρέπει να είναι περισσότερη από την απουσία του πολέμου». Χελμουτ Κολ, πρ. καγκελάριος Ο.Δ. Γερμανίας
«Η ειρήνη πρέπει να είναι περισσότερη από την απουσία του πολέμου».
Χελμουτ Κολ, πρ. καγκελάριος Ο.Δ. Γερμανίας
Αποτελεί κοινό τόπο, ιδίως στους παρεπιδημούντες τις Βρυξέλλες, ότι οδεύουμε προς μια «Γερμανική Ευρώπη». Η κρίση του δημόσιου χρέους -«κρίση επιβίωσης του ευρώ», κατά την ατυχή δήλωση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπέι- αναδεικνύεται σε «μήτρα» της νέας εποχής. Μιας εποχής όπου το Βερολίνο διευθύνει την ορχήστρα και οι υπόλοιπες πρωτεύουσες εκτελούν την παρτιτούρα. Για να υπάρξει, η Ευρώπη έχει ανάγκη μια ατμομηχανή κι αυτή δεν μπορεί να είναι άλλη από τη Γερμανία. Τι συμβαίνει όμως όταν η ατμομηχανή δείχνει να έχει χάσει την ευρωπαϊκή της πυξίδα;
Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής («κορυφή των εγωισμών» την αποκάλεσε ο ανταποκριτής της «Λιμπερασιόν» Ζαν Κατρεμέρ) είναι ενδεικτική της νέας δυναμικής που διαμορφώνεται στους κόλπους της ευρωπαϊκής οικογένειας. Αντί να παίξει τον ρόλο της ατμομηχανής, η καγκελάριος Μέρκελ πέρασε από τις Βρυξέλλες σαν οδοστρωτήρας, επιβάλλοντας τους γερμανικούς όρους στους πάντες και τα πάντα: όχι στο ευρωομόλογο, ενεργοποίηση του μόνιμου μηχανισμού σταθεροποίησης μόνο «εφόσον είναι απαραίτητο για τη διαφύλαξη της συνολικής σταθερότητας της Ευρωζώνης», πάγωμα του κοινοτικού προϋπολογισμού στο 1% του ΑΕΠ της Ε.Ε. και μετά το 2013. Ο ευρωπαϊκός Νότος έσκυψε το κεφάλι και συγκατένευσε βουβά.
Η σύνοδος κορυφής συνέπεσε με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από την επίσημη έναρξη της κρίσης. Ενας χρόνος, στη διάρκεια του οποίου αντί να ηγηθεί, η κ. Μέρκελ φάνηκε πολλές φορές να φρενάρει την ευρωπαϊκή αντίδραση. Αντί του ρεαλισμού, τοποθέτησε τη συζήτηση στο πεδίο της ηθικής, κατακεραυνώνοντας τους «τεμπέληδες Ελληνες». Αντί μιας συστημικής προσέγγισης που έχει στόχο την πραγματική σύγκλιση Βορρά - Νότου, έκανε λόγο για «αλληλεγγύη» δίκην ελεημοσύνης. Κυρίως όμως απέφυγε να βάλει τα πολιτικά συμφέροντα της Ευρώπης πάνω από τα εθνικά συμφέροντα της Γερμανίας. «Βλέπει την κοινή της γνώμη πριν αποφασίσει για την Ευρώπη», δήλωσε τον Απρίλιο ο κ. Γιουνκέρ. «Δραματοποίησε άσκοπα την κατάσταση δίνοντας την αίσθηση ότι η Γερμανία πρέπει να επιλύσει την κρίση μόνη της», σχολίασε τον Ιούνιο ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ. Μέχρι και ο Ζακ Ντελόρ διερωτήθηκε πρόσφατα ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου «αν οι αξίες που κληρονομήσαμε από τους πατέρες της Ευρώπης είναι ακόμα κυρίαρχες». Την επομένη της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, ο Ντελόρ είχε εκφραστεί με δέος για τους λαούς της Ευρώπης που «γράφουν την Ιστορία κι εμείς οι πολιτικοί τρέχουμε πίσω της». Η τραγική ειρωνεία είναι ότι, 20 χρόνια αργότερα, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί τρέχουν πίσω από τις αγορές.
Η επανένωση της Γερμανίας το 1990 ήταν η τελευταία φορά που η Ευρώπη κατόρθωσε να μετατρέψει μία κρίση πρώτου μεγέθους σε ευκαιρία. Υπό την ηγεσία των Μιτεράν και Κολ, ο γαλλογερμανικός άξονας την αντιμετώπισε ως λυδία λίθο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και συγκάλεσε τη «Διακυβερνητική Διάσκεψη για τη Νομισματική και Πολιτική Ενωση» που οδήγησε στη Συνθήκη του Μάαστριχτ και τη δημιουργία του ευρώ. Ενα ευρώ κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της γερμανικής ατμομηχανής, αλλά χωρίς τις άλλες πτυχές (φορολογική και ασφαλιστική εναρμόνιση) που θα εξασφάλιζαν μια κοινή οικονομική πολιτική. Για να προστατεύσει το εγχείρημα, ο Χέλμουτ Κολ δεν είχε διστάσει να στηρίξει το γαλλικό φράγκο την εποχή που οι αγορές (με επικεφαλής τον Τζ. Σόρος) επετίθεντο στη βρετανική λίρα βγάζοντάς την από το σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών. «Για να προχωρήσει η Ευρώπη, ένας ηγέτης πρέπει να είναι έτοιμος να κάνει παραχωρήσεις που είναι δύσκολο να εξηγήσει στους συμπατριώτες του», αναφέρει στα απομνημονεύματά του ο Ζακ Ντελόρ.
Πραγματική σύγκλιση
Η επανένωση της Γερμανίας στοίχισε τελικά πάνω από 1.600 δισ. ευρώ. Η πραγματική σύγκλιση απαιτεί τεράστιες μεταφορές δημοσιονομικών πόρων κι αυτό ίσως εξηγεί γιατί η ακεραιότητα της Ευρωζώνης δεν αποτελεί σήμερα σημαντική προτεραιότητα για τη Γερμανία. Η έξοδος από την κρίση, ανέφερε πριν από μερικούς μήνες στον γράφοντα ο Γερμανός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Βέρνερ Χόγερ, «δεν πρόκειται να έρθει μέσα από την αύξηση της κατανάλωσης». Με άλλα λόγια, στο εξής η Γερμανία θα πάψει να λειτουργεί πλέον ως φιλανθρωπικό ίδρυμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου