Τρίμηνο δοκιμασίας για την κυβέρνηση

Μεταρρυθμίσεις: Αναμένονται «δύσκολες» αποφάσεις και ανατροπές

Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ Παρασκευή, 31 Δεκεμβρίου 2010
Τελευταία Ενημέρωση : 31/12/2010 16:53

Σε μέγκενη θα βρεθεί η οικονομία τις πρώτες 100 ημέρες του 2011, αφού θα πρέπει να ολοκληρωθούν επώδυνες αλλαγές στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα για τις οποίες πιέζει η τρόικα και, παράλληλα, να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις από του τρεις μεγάλους οίκους αξιολόγησης οι οποίοι έχουν ήδη προειδοποιήσει με νέες υποβαθμίσεις.

Γ. Παπακωνσταντίνου, υπουργός Οικονομικών: «Ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και αξιοποιώντας πόρους δημιουργείται βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης».

Το πρόγραμμα του κυβερνητικού έργου, το οποίο εν πολλοίς αποτελεί την ολοκλήρωση των αλλαγών οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει από το τέλος του 2010, αναμένεται να ξεκινήσει ένα νέο γύρο κινητοποιήσεων από τις πρώτες μέρες του νέου χρόνου.

Πρώτο στην ατζέντα είναι το θέμα των κλειστών επαγγελμάτων με δικηγόρους, συμβολαιογράφους, ορκωτούς λογιστές, μηχανισμούς και αρχιτέκτονες, αλλά και φαρμακοποιούς να απειλούν με κινητοποιήσεις. Η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει διάλογο ο οποίος όμως δεν θα έχει εκ των πραγμάτων μεγάλη διάρκεια αφού στις 17 του μήνα αναμένεται το νομοσχέδιο να κατατεθεί στη Βουλή.

Επίσης είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα υπάρξει χρόνος για διάλογο και για τις 150 άλλες κατηγορίες επαγγελμάτων οι οποίες απελευθερώνονται μέσω της εφαρμογής της κοινοτικής οδηγίας 123/2006 για την απελευθέρωση των υπηρεσιών εντός Ε.Ε. Θέματα, όπως το δικαίωμα διάθεσης βενζίνης και σε σούπερ μάρκετ ή της αναγνώρισης των πτυχίων κολεγίων συνδεδεμένων με πανεπιστήμια εντός της Ε.Ε., είναι δύσκολο να περάσουν χωρίς αντιδράσεις.

Το δεύτερο μεγάλο θέμα είναι το φορολογικό νομοσχέδιο που θα κάνει ποδαρικό στο 2011. Το νομοσχέδιο προβλέπει την κατάργηση έως και 100 μικρών και μεσαίων περιφερειακών ΔΟΥ και την αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Παράλληλα, θα περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων για την πάταξη της φοροδιαφυγής και την τιμωρία των επίορκων εφοριακών.

Το νομοσχέδιο συνάντησε από τη σύλληψή του την αντίδραση των εφοριακών και έχει μείνει στη... σκιά αφού τα φώτα έχουν πέσει στα «κλειστά» επαγγέλματα. Πάντως, ο προγραμματισμός θέλει να κατατίθεται και αυτό στις 17 Ιανουαρίου στη Βουλή, μαζί, βέβαια, με το αμιγώς φορολογικό του μέρος .

Σε αυτό περιλαμβάνεται η μείωση της φορολογίας των μη διανεμόμενων κερδών από το 24% στο 20%, η αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ σε μια σειρά προϊόντων καθημερινής κατανάλωσης, από το 11% στο 13%, και η απόσυρση των αυτοκινήτων ηλικίας άνω των 12 ετών με φορολογικά κίνητρα.

Εκτός από τη θεσμοθέτηση μεταρρυθμίσεων, για τις οποίες πιέζουν και η Ε.Ε. αλλά και τοΔΝΤ η κυβέρνηση θα δοκιμαστεί και στο πεδίου της εξυγίανσης των ΔΕΚΟ όπου το νομοσχέδιο που πέρασε στα μέσα Δεκεμβρίου με τη διαδικασία του κατεπείγοντος από τη Βουλή θα πρέπει να γίνει πράξη.

Να υλοποιηθούν, δηλαδή, οι περικοπές σε μισθούς και επιδόματα και να γίνουν οι περίφημες μετατάξεις υπαλλήλων σε κλίμακα που δεν έχει επαναληφθεί στο ελληνικό Δημόσιο. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι τα σωματεία εργαζομένων σε όλες τις μεγάλες συγκοινωνιακές ΔΕΚΟ ελέγχονται από το κυβερνών κόμμα, πράγμα που είναι ενδεχόμενο να δημιουργήσει έντονες εσωκομματικές αντιδράσεις.

Παράλληλα με τις προβληματικές, περικοπές έχουν δρομολογηθεί και στις κερδοφόρες ΔΕΚΟ (εισηγμένες και μη) σημείο στο οποίο η κυβέρνηση είναι πολύ πιθανό να συναντήσει αντιδράσεις.

Επόμενο μεγάλο στοίχημα θα είναι η υλοποίηση του δημοσιονομικού στόχου για περικοπή 500 εκατ. ευρώ από την εφαρμογή του σχεδίου «Καλλικράτης». Το σχέδιο στηρίζεται στη βάση της λειτουργίας των νέων περιφερειών χωρίς πρόσθετους πόρους και παράλληλα εκτεταμένη αναδιάρθρωση του προσωπικού των ΟΤΑ του «Καποδίστριας», τόσο σε διοικητικές θέσεις όσο και σε θέσεις δημοτικών επιχειρήσεων. Τόσο το χρονοδιάγραμμα όσο και η μεθοδολογία για την επίτευξη της εξοικονόμησης των 500 εκατ. μένει ακόμη αδιευκρίνιστο.

Ένα ακόμη καυτό θέμα που θα απασχολήσει από την αρχή του χρόνου θα είναι οι περικοπές στο χώρο της υγείας οι οποίες, σύμφωνα με όσα έχουν μπει στο αναθεωρημένο μνημόνιο, θα πρέπει να μειωθούν ως το 2013 περίπου κατά 2,5% του ΑΕΠ δηλαδή 5,5 δισ. ευρώ. Η πρώτη δόση το 2011 περιλαμβάνει περικοπές οι οποίες θα φτάσουν συνολικά τα 2,4 δισ. ευρώ από περίθαλψη και φαρμακευτική δαπάνη.

Ακανθώδη θέματα στην προσπάθεια αυτή θα είναι η συγχώνευση των νοσοκομείων και των κέντρων υγείας αλλά και το γεγονός ότι ήδη από την τελευταία ρύθμιση των χρεών καταγράφονται νέα χρέη των δημόσιων νοσηλευτικών ιδρυμάτων προς ιδιώτες προμηθευτές ύψους 400 εκατ. ευρώ.

Τα νέα μέτρα

Εκτός όμως από τα προβλήματα τα οποία αναμένεται να προκύψουν από τα μέτρα τα οποία έχουν ήδη δρομολογηθεί, η κυβέρνηση από τις πρώτες μέρες θα πρέπει να επεξεργάζεται και την εξειδίκευση των μέτρων δημοσιονομικής πολιτικής για την περίοδο 2012 - 2014, ύψους 12,7 δισ. ευρώ.

Την πρόγευση για νέα μέτρα έδωσε στην έκθεση του με την οποία συνόδευσε την έγκριση της τρίτης δόσης του δανείου το ΔΝΤ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται νέα αύξηση του ΦΠΑ σε είδη ευρείας κατανάλωσης, αναθεώρηση του συνόλου της πολιτικής κοινωνικών επιδομάτων, νέες περικοπές στις ΔΕΚΟ, αλλά και στις δαπάνες υγείας και περίθαλψης.

Παράλληλα οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι μετρούν απώλειες που φτάνουν ως και το 25% από τις περικοπές που έγιναν το 2010, θα πρέπει να αναμένουν και νέα μείωση των εισοδημάτων τους. Το νέο μισθολόγιο, η διαπραγμάτευση του οποίου θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο, προβλέπει κυρίως το «γκρέμισμα» των υψηλών επιδομάτων συγκεκριμένων υπουργείων και την εξίσωση -προς τα κάτω- για όλους.

Παράλληλα, η ΑΔΕΔΥ θα πρέπει να συζητήσει και για αναδιάρθρωση του οργανογράμματος κάθε δημόσιου φορέα η οποία φυσικά υποκρύπτει μείωση του προσωπικού και στο κεντρικό δημόσιο τομές.

Ολα αυτά με στόχο να εγκριθεί και η τέταρτη δόση του δανείου, ύψους 15 δισ., κατά την αξιολόγηση που θα κάνει η τρόικα από τα τέλη Φεβρουαρίου μέχρι και τις αρχές Μαρτίου.

Πιέσεις από τις αγορές και τους οίκους αξιολόγησης

Νέα πίεση αναμένεται να δεχθούν τα ελληνικά ομόλογα από τους τρεις μεγάλους οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας οι οποίοι έχουν προειδοποιήσει για νέες υποβαθμίσεις από το Δεκέμβριο.

Η Fitch θα επιφέρει ένα ακόμη χτύπημα στην ήδη σοβαρά κλονισμένη αξιοπιστία της Ελλάδας απέναντι στις αγορές θέτοντας την ελληνική οικονομία σε αρνητική αξιολόγηση, προειδοποιώντας μάλιστα και για νέα υποβάθμιση από την βαθμίδα ΒΒΒ- το επόμενο διάστημα.

Τελευταία προειδοποίηση είχαμε στις 21 Δεκεμβρίου από την Fitch, όταν ο ξένος οίκος αμφισβητούσε έντονα τη δυνατότητα της Ελλάδα θα υλοποιήσει με επιτυχία τα μέτρα που έχει υιοθετήσει μέσα από το μνημόνιο το οποίο έχει υπογράψει με την Ε.Ε., το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Στη σύντομη αναφορά της, η Fitch προανήγγειλε μια αιτιολογημένη γνώμη της για την πορεία και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας περί τα μέσα του Ιανουαρίου.

«Όλα αυτά τη στιγμή που η Ελλάδα δεν είχε ξεπεράσει ακόμη τις συνέπειες από ανάλογη θέση που είχαν διατυπώσει οι εκπρόσωποι του άλλου μεγάλο οίκου αξιολόγησης, της Moody's, την περασμένη Πέμπτη, ο οποίος απειλούσε επίσης με υποβάθμιση μέσα στον Ιανουάριο, αναπτύσσοντας ανάλογη επιχειρηματολογία. Συγκεκριμένα αμφισβητούσε τη δυνατότητα της Ελλάδας να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος της λόγω της κακής πορείας των εσόδων και της συνέχισης του αποκλεισμού της οικονομίας από τις αγορές.

Το χορό των επικείμενων υποβαθμίσεων είχε ανοίξει από τις 7 του μήνα η Standard & Poors η οποία είχε και αυτή προειδοποιήσει για περαιτέρω υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας, με βασικό επιχείρημα ότι δεν θα καταφέρει να φέρει εις πέρας το οικονομικό πρόγραμμα που έχει συμφωνήσει με την Ε.Ε., το ΔΝΤ και την ΕΚΤ.

«Κλειδί» για τις εξελίξεις στο πεδίο αυτό θα αποτελέσουν οι διαπραγματεύσεις σε επίπεδο κορυφής που θα γίνουν για τους όρους της επιμήκυνσης της αποπληρωμής του χρέους των 110 δισ. ευρώ. Ο κ. Ολι Ρεν, όταν βρέθηκε στην Αθήνα στις αρχές του μήνα, τόνισε ότι η επιμήκυνση δεν θα εμπεριέχει νέα μέτρα. Δεν διευκρίνισε όμως αν θα αφορά το σύνολο του ποσού ή τις δόσεις που αναμένει η Ελλάδα από το δάνειο από τον Απρίλιο και μετά.

Αλλαγές

Η δημοσιονομική προσαρμογή και σταθερότητα θα εξαρτηθούν όχι μόνο από τα άμεσα δημοσιονομικά μέτρα, αλλά κυρίως από τις μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές στη δημοσιονομική διαχείριση, φορολόγηση και στη φορολογική διοίκηση, στο κράτος και στην οικονομία.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - tdas@naftemporiki.gr