Προσπάθεια εξοικονόμησης 2 δισ. από το ΕΣΠΑ

Της Ευγενιας Tζωρτζη

Τη μεταφορά πόρων από προγράμματα του ΕΣΠΑ που εμφανίζουν χαμηλή απορροφητικότητα σε αυτά που στοχεύουν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας θα προτείνει το υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του προγράμματος που μπαίνει στην τελική του ευθεία. Η πρόταση για την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ θα συνοδευθεί με το αίτημα για αύξηση της κοινοτικής συμμετοχής ως ποσοστό στη συγχρηματοδοτούμενη δαπάνη και αναμένεται να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές Μαΐου. Οπως εξηγεί ο υφυπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Παν. Ρήγας, το αίτημα για αύξηση της κοινοτικής συμμετοχής θα επιτρέψει την εξοικονόμηση δημόσιας δαπάνης ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν άλλες αναπτυξιακές πολιτικές μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Στόχος είναι η αύξηση της συμμετοχής της Κοινότητας σε ποσοστό έως και 85%, μέσα από τα προγράμματα που σήμερα συμμετέχει με μικρότερο ποσοστό. Η ποσοστιαία συμμετοχή δεν συνεπάγεται την αύξηση των κοινοτικών πόρων, αλλά αποτελεί μια τεχνική προσαρμογή με στόχο την εξοικονόμηση εθνικών πόρων προκειμένου να χρηματοδοτηθούν έργα που δεν είναι επιλέξιμα από την Κοινότητα. Σύμφωνα με τις προτάσεις που επεξεργάζεται το υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το αίτημα δεν θα είναι οριζόντιο και θα αφορά κυρίως προγράμματα που η κοινοτική συμμετοχή υπολείπεται το 85%, όπως η Κατάρτιση, η Εκπαίδευση και η Διά βίου μάθηση, η Προσπελασιμότητα και τα Περιφερειακά Προγράμματα, όπου η συνδρομή της Κοινότητας διαμορφώνεται στο 50% ή στο 70%.

Αν και το ελληνικό αίτημα προσκρούει στην κοινοτική αρχή ότι τα χρήματα του ΕΣΠΑ είναι αναπτυξιακά κεφάλαια και δεν πρέπει να περικοπούν, η ελληνική πλευρά θα προβάλει την ενεργοποίηση κεφαλαίων μέσω χρηματοδοτικών μηχανισμών, όπως το ΕΤΕΑΝ, το Jessica ή το Jeremie, τα οποία ουσιαστικά αποτελούν τα βασικά αναπτυξιακά της επόμενης περιόδου με πόρους άνω των 2 δισ. ευρώ. Πρόκειται για κεφάλαια που θα διοχετευθούν στην πραγματική οικονομία με τη συνδρομή των τραπεζών και, σύμφωνα με το υπουργείο Ανταγωνιστικότητας, θα αντισταθμίσουν τη μείωση της εθνικής συμμετοχής του ΕΣΠΑ.

Γιατί θα επηρεαστούν κυρίως τα «βαριά» προγράμματα
Η μείωση της εθνικής συμμετοχής στον βαθμό που γίνει αποδεκτή, θα επηρεάσει κατά κύριο λόγο το πρόγραμμα Προσπελασιμότητα αλλά και τα αντίστοιχα έργα που περιλαμβάνονται στα Περιφερειακά Προγράμματα. Πρόκειται για το πιο «βαρύ» Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ με δεσμευμένους πόρους άνω των 7 δισ. ευρώ και το οποίο εμφανίζει τις μεγαλύτερες καθυστερήσεις με κυριότερη αιτία την αναποτελεσματικότητα των μηχανισμών παραγωγής έργων που αδυνατεί να συμβασιοποιήσει και να εκτελέσει ώριμα έργα, συμβατά με την κοινοτική νομοθεσία και πρακτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πλειονότητα των έργων που είχαν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, ήταν έργα προβληματικά και ανώριμα και το 1/3 των έργων του Προγράμματος Προσπελασιμότητα, που υλοποιούνται με συμβάσεις παραχώρησης αφορούσαν σε ανώριμα από τεχνικής άποψης έργα που βαρύνονται όλα με καταγγελίες. Αντίθετα ανελαστικές πλήρως χωρίς προοπτική περικοπών είναι οι πόροι για το Πρόγραμμα Περιβάλλον που αν και εξακολουθεί να αποτελεί ουραγό στην απορροφητικότητα, πρέπει σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να υλοποιηθεί «πάση θυσία».