Πριν μια δεκαετία, 19 τρομοκράτες πήραν τον έλεγχο τεσσάρων αεροσκαφών. Δύο από αυτά κατέπεσαν στους Δίδυμους Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη, ένα τρίτο χτύπησε το Πεντάγωνο και το τέταρτο συνετρίβη σε γήπεδο της Πενσυλβανίας μετά τη γενναία αντίσταση των επιβατών που κατάφεραν να αποτρέψουν τους τρομοκράτες απ' το να ολοκληρώσουν την αποστολή τους. Μέσα σε λίγες ώρες, περισσότεροι από 3.000 αθώοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ξαφνικά και βίαια.
Τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 αποτελούν μια φοβερή τραγωδία από κάθε άποψη, αλλά δεν πιστεύω ότι συνιστούν και ιστορική καμπή. Δεν εγκαινιάστηκε μια νέα εποχή στις διεθνείς σχέσεις με θρίαμβο των τρομοκρατών που δρουν διεθνώς, ούτε επαναλήφθηκε μία ανάλογου μεγέθους τρομοκρατική επίθεση. Αν και η προσοχή ήταν στραμμένη στον «Παγκόσμιο Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας», οι σημαντικότερες εξελίξεις της τελευταίας δεκαετίας ήταν η εισαγωγή και η διάδοση των καινοτόμων τεχνολογιών της πληροφορίας, η παγκοσμιοποίηση, οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και οι πολιτικές αναταραχές στη Μέση Ανατολή. Οσο για το μέλλον, κυριαρχούν η διεθνής οικονομική κρίση, η ανάγκη των ΗΠΑ να τακτοποιήσουν τα οικονομικά του οίκου τους, η τροχιά της διεθνούς επιρροής της Κίνας, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις σε ζητήματα διασποράς των πυρηνικών, ενέργειας και κλιματικής αλλαγής.
Η τρομοκρατία δε μπορεί να αποτελεί το κεντρικό θέμα, με το οποίο θα ασχολούνται οι κυβερνήσεις. Οι τρομοκράτες εξακολουθούν να είναι μη αρεστοί, αφού μπορούν να καταστρέψουν αλλά όχι να δημιουργήσουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι άνθρωποι που βγήκαν στο δρόμο στο Κάιρο και τη Δαμασκό, ζητώντας αλλαγή δε φώναζαν συνθήματα της Αλ Κάιντα, ούτε στήριζαν την ατζέντα της.
Επιπλέον, έχουν εφαρμοστεί μέτρα, που έχουν καταφέρει να απωθήσουν τους τρομοκράτες με επιτυχία. Τα σύνορα έχουν γίνει πιο ασφαλή, η κοινωνία πιο ανθεκτική και η διεθνής συνεργασία πιο αποτελεσματική.
Οι στρατιωτικοί συσχετισμοί επίσης έχουν παίξει το ρόλο τους. Η Αλ Κάιντα έχασε τη βάση της στο Αφγανιστάν, αφότου η κυβέρνηση των Ταλιμπάν ανατράπηκε από την εξουσία. Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν τελικά εντοπίστηκε και θανατώθηκε από τις αμερικανικές ειδικές δυνάμεις. Τα τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην εύρεση σημαντικού αριθμού τρομοκρατών. Οι αδύναμες κυβερνήσεις πρέπει να γίνουν ισχυρότερες, ενώ όσες ανέχονται ή στηρίζουν την τρομοκρατία οφείλουν να λογοδοτήσουν.
Ωστόσο, η πρόοδος δε συνεπάγεται και νίκη, αφού πάντα θα υπάρχουν αυτοί που θα καταφεύγουν στη βία εναντίον αθώων ανδρών, γυναικών και παιδιών για την επίτευξη πολιτικών στόχων.
Πράγματι, οι τρομοκράτες έχουν το πάνω χέρι σε ορισμένες περιοχές. Το Πακιστάν παραμένει καταφύγιο της Αλ Κάιντα και ορισμένων από τους πιο επικίνδυνους τρομοκράτες του κόσμου. Συγκεκριμένα, σε χώρες όπως η Υεμένη, η Λιβύη, η Σομαλία και η Νιγηρία υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την οργάνωση τρομοκρατικών ενεργειών λόγω της αστάθειας, της αδυναμίας από τη μεριά των κυβερνήσεων, αλλά και της μισαλλόδοξης ιδεολογίας.
Επιπλέον, υπάρχει αυξανόμενος κίνδυνος εγχώριας τρομοκρατίας στις χώρες της Δύσης, όπως έχουμε δει μέχρι τώρα στη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων, σημαντικό όπλο υποκίνησης και εκπαίδευσης των τρομοκρατών έχει αποδειχθεί το Διαδίκτυο, μία από τις μεγαλύτερες εφευρέσεις του σύγχρονου δυτικού κόσμου.
Το ερώτημα που τέθηκε τον Οκτώβριο του 2003 από τον Αμερικανό Υπουργό Άμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, είναι ακόμα και σήμερα εξίσου επίκαιρο : «Συλλαμβάνουμε, σκοτώνουμε ή αποτρέπουμε περισσότερους τρομοκράτες κάθε μέρα από όσους οι μεντρεσέδες και οι ριζοσπαστικοί κληρικοί στρατολογούν και εκπαιδεύουν εναντίον μας;» Πιθανότατα ο αριθμός είναι ίσος. Αλλά ακόμα και οι μικρές τρομοκρατικές επιτυχίες προκαλούν την απώλεια ανθρώπινων ζωών και χρημάτων, ενώ οι κοινωνίες γίνονται όλο και πιο κλειστές.
Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Φυσικά δεν υπάρχει σίγουρη λύση. Η δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, για παράδειγμα, δε θα ήταν αρκετή για τους τρομοκράτες που θέλουν να δουν την εξάλειψη του εβραϊκού κράτους. Η μείωση της ανεργίας σαφώς και είναι επιθυμητή, αλλά πολλοί τρομοκράτες δεν προέρχονται από φτωχές οικογένειες. Ωστόσο, η προσπάθεια περαιτέρω εκδημοκρατισμού των κοινωνιών της Μέσης Ανατολής θα μπορούσε να μειώσει την αποξένωση, που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για το ριζοσπαστισμό και ακόμα χειρότερες τάσεις. Αυτό βέβαια δεν είναι και τόσο εύκολο στην πράξη.
Το πιο σημαντικό είναι να σταματήσει η οποιαδήποτε κοινωνική αποδοχή της τρομοκρατίας, ιδιαίτερα στις αραβικές και μουσουλμανικές κοινότητες. Μόνο μέσα από την ενιαία στάση γονέων, εκπαιδευτικών και ηγετών, αλλά και από τη συνεργασία των Αρχών με τους πολίτες, η τρομοκρατία μπορεί να υποστεί πλήγμα. Πρέπει πρώτα από όλα να χάσει τη νομιμοποίησή της και όχι τη δραστικότητά της.
Ο κ.Richard N. Haass είναι πρόεδρος της αμερικανικής Δεξαμενής Σκέψης (think tank) «Council on Foreign Relations» και πρώην διευθυντής πολιτικού σχεδιασμού του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.
http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=418234&h1=true
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου