Από τις αρχές της οικονομικής κρίσης που διανύουμε, έως σήμερα μια είναι η κυρίαρχη ιδέα πίσω απο κάθε πολιτική απόφαση μείωσης του χρέους, μείωσης των ελλειμμάτων και περικοπής των δημοσίων δαπανών. "Οι αγορές ανησυχούν για το ύψος των οικονομικών υποχρεώσεων των κρατών και θεωρούν μεγάλες τις πιθανότητες μη βιωσιμότητας των δημοσίων οικονομικών τους. Οι αγορές θέλουν να ληφθούν μέτρα που θα εγγυώνται και θα διαβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι χρεοκοπίας ή αθέτησης πληρωμών."
'Όσο και αν ψάξει κανείς δεν θα βρει κάποια διαφορετική ερμηνεία ή κυρίαρχη ιδέα πίσω από τις καταιγιστικές, απαισιόδοξες ειδήσεις γύρω από την αστάθεια στις αγορές.
Η άποψη αυτή έχει και μια προϋπόθεση, ότι οι αγορές ανησυχούν πραγματικά για τα δημόσια οικονομικά γιατί κρίνουν αντικειμενικά ότι υπάρχει πρόβλημα. Με αυτή την έννοια η προσπάθεια παροχής "εγγυήσεων" θα είχε νόημα γιατί πολύ σύντομα οι τρύπες στο φάσμα των πιθανών κινδύνων θα έκλειναν και οι αγορές θα σταθεροποιούνταν. Όσες προσπάθειες και αν έχουν γίνει μέχρι τώρα όμως το πρόβλημα παραμένει. Όσα μέτρα και αν έχουν πάρει τα κράτη οι αγορές συνεχίζουν να ανησυχούν. Όσες περικοπές και αν ανακοινώνουν οι εθνικοί ηγέτες οι αγορές βρίσκουν ένα νέο λόγο να ταράζονται. Γιατί δεν καθησυχάζονται λοιπόν;
Ίσως το όλο θέμα έχει βασιστεί σε λάθος υπόθεση. Τα κράτη προσπαθούν να έχουν μια λογική σχέση με τις αγορές (try and reason with them). Δείνουν διαβεβαιώσεις και περιμένουν ανταπόκριση. Στελνουν μηνύματα στις αγορές και περιμένουν αυτή να τα λάβει. Αν οι αγορές ανησυχούσαν πραγματικά θα μπορούσαν και να καθησυχαστούν. Αν έκριναν αντικειμενικά θα είχαν κατανοήσει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος χρεοκοπίας ή στασης πληρωμών. Όι αγορές όμως δρούν με βάση κάποιους θεσπισμένους νόμους και με βάση την ψυχολογία. Οι νόμοι τους επιτρέπουν να κερδοσκοπούν και η ψυχολογία τους επιτρέπει να φέρονται και "παράλογα". Γιατί λοιπόν να συμπεριφερθούν λογικά όταν ο παραλογισμός επιτρέπεται και είναι κερδοφόρος; Αν ο σκοπός τους είναι η κερδοφορία και ο παραλογισμός είναι κερδοφόρος γιατί να μην συμπεριφέρονται όσο πιο παράλογα μπορούν; Γιατί περιμένουμε απο τις αγορές να συμπεριφερθούν λογικά;
Το 2007 καταργήθηκε στις ΗΠΑ ένας νόμος που απαγόρευε το σορτάρισμα μια μετοχής όταν αυτή η μετοχή βρισκόταν σε πτώσh με την δικαιολογία ότι δεν ήταν απαραίτητος για την σταθερότητα της αγοράς. Ο νόμος αυτός (uptick rule) τέθηκε σε ισχύ πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο για να αποφεύγονται οι μαζικές κερδοσκοπικές απιθέσεις που βιώνουμε σήμερα. Χάρη σε αυτόν οι διάφοροι κερδοσκόποι δεν μπορούσαν να δημιουργήσουν τεχνητές υποτιμήσεις ομολόγων (με σκοπό να τις επαναγοράζουν φθηνότερα) και να διαχέουν επενδυτικό πανικό στις χρηματαγορές. Το μεγάλο κράχ του 1929 δημιουργήθηκε από μαζικό σορτάρισμα μετοχών από κερδοσκόπους. Η ιστορία επαναλαμβάνεται...
Η αλλαγή αυτή έγινε βάση της λογικής ότι οι αγορές δεν πρέπει να ρυθμίζονται γιατί έτσι μέσω περισσότερης ελευθερίας δημιουργείται περισσότερος πλούτος και επωφελούνται όλοι, φτωχοί και πλούσιοι. Βάση της λογικής ότι οι αγορές μπορούν να είναι μόνο δημιουργικές και άρα δεν κινδυνεύουμε από αυτές και δεν χρειάζεται να λαμβάνουμε προληπτικά μέτρα. Οι αγορές όπως αποδεικνύεται μπορούν να είναι εξίσου διεφθαρμένες με οποιονδήποτε άλλο χώρο όπου γίνεται διαχείριση περιουσίας και λαμβάνονται αποφάσεις. Οι επιχειρηματίες έχουν τις ίδιες πιθανότητας να είναι επιβλαβείς για το κοινωνικό σύνολο όσες έχει και ο οποιοσδήποτε απλός άνθρωπος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου