Ο νομπελίστας Αιγύπτιος χημικός Αχμέντ Ζεβάιλ είχε προτείνει πριν από 12 χρόνια την κατασκευή ενός ινστιτούτου επιστήμης και τεχνολογίας στο Κάιρο, αξίας ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο τότε πρόεδρος, Χόσνι Μουμπάρακ, είχε εγκρίνει το έργο και οι εργασίες (θεωρητικά) ξεκίνησαν σε ένα νότιο προάστιο του Καΐρου. Ωστόσο, αν και ο Ζεβάιλ συνέχισε την καριέρα του στο εξωτερικό, η κατασκευή του ινστιτούτου «κόλλησε» στους βάλτους της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς.
Μετά την εξέγερση που οδήγησε στην πτώση του Μουμπάρακ, στο πλαίσιο της αποκαλούμενης «Αραβικής Άνοιξης», το συγκεκριμένο σχέδιο φαίνεται να ξεκινά ξανά, με τις αιγυπτιακές αρχές να δίνουν το πράσινο φως- κίνηση που πολλοί χαιρετίζουν ως ένα σημαντικό βήμα προς μία νέα, πιο μοντέρνα Μέση Ανατολή.
Γενικότερα, η επιστημονική έρευνα στη Μέση Ανατολή είναι ένας τομέας που πάσχει βαρέως, καθώς εκτιμάται πως (κατά Μ.Ο) μόνο το 0,2% του ΑΕΠ στην περιοχή αφιερώνεται στην έρευνα, τη στιγμή που ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι 1,2%. Επίσης, ελάχιστα αραβικά πανεπιστήμια βρίσκονται στη λίστα των 500 κορυφαίων πανεπιστημίων του κόσμου. Ωστόσο, Άραβες επιστήμονες ισχυρίζονται ότι τα πρώτα βήματα για την αλλαγή έχουν γίνει ήδη.
Σε χώρες όπως η Τουρκία και το Ιράν, έχει διπλασιαστεί η «παραγωγή» επιστημονικών μελετών από το 2000 μέχρι το 2009. «Ο αραβικός- μουσουλμανικός κόσμος βελτιώνεται, ακόμα και αν τα πανεπιστήμια είναι ακόμα σε πολύ μέτρια κατάσταση» λέει σχετικά ο Νιντάλ Γκουεσούμ, Αλγερινός αστροφυσικός που διδάσκει στο αμερικανικό πανεπιστήμιο της Σαρτζά στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. «Το εκπαιδευτικό σύστημα βρίσκεται ακόμα πίσω σε σχέση με τα στάνταρ του υπολοίπου κόσμου, αλλά σε σχέση με την κατάσταση πριν από 30-50 χρόνια έχει υπάρξει μεγάλη βελτίωση» σχολιάζει.
Από μία άποψη, ο αραβικός κόσμος επιδιώκει μία επιστροφή σε ένα ένδοξο παρελθόν: η αποκαλούμενη «Χρυσή Εποχή» του Ισλάμ, μεταξύ του 8ου και του 13ου αιώνα «είδε» την περιοχή να αποτελεί ένα πραγματικό λίκνο της επιστημονικής έρευνας: τα κορυφαία επιστημονικά μυαλά της εποχής εργάζονταν στη Βαγδάτη, το Κάιρο ή την Κόρδοβα στο τότε μουσουλμανικό τμήμα της Ισπανίας. Μουσουλμάνοι μαθηματικοί διαμόρφωσαν την άλγεβρα και μουσουλμάνοι αστρονόμοι χαρτογράφησαν τους ουρανούς. Τα νοσοκομεία του ισλαμικού κόσμου εκείνης της εποχής ήταν τόσο προηγμένα, που το σημαντικότερο ιατρικό εγχειρίδιο των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων του διαστήματος μεταξύ του 13ου και του 17ου αιώνα ήταν ο μεταφρασμένος στα λατινικά Κανών της Ιατρικής του Ιμπν Σινά (Αβικέννα).
Ωστόσο, το 17ο αιώνα στην Ευρώπη έλαβε χώρα μία επιστημονική επανάσταση η οποία την έφερε μπροστά από τη Μέση Ανατολή, καθώς, οι ηγεμόνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν ασχολήθηκαν με την προώθηση της επιστημονικής έρευνας. Επίσης το ρόλο τους έπαιξαν και οι μογγολικές εισβολές του 13ου αιώνα, καθώς και η επιρροή των αποικιοκρατικών δυνάμεων κατά τον 20ο αιώνα.
Κάποιες θεωρίες γύρω από την επιστημονική παρακμή της Μέσης Ανατολής κάνουν λόγο για τη μείωση της εμπορικής κίνησης στην περιοχή, μετά τη «στροφή» της Ευρώπης προς τους ωκεανούς (15ος, 16ος αιώνας), ενώ άλλοι επιρρίπτουν ευθύνες στην ίδια τη φύση του Ισλάμ, το οποίο είναι εξαιρετικά επιφυλακτικό απέναντι σε ιδέες οι οποίες φαίνονται να έρχονται σε αντίθεση με το περιεχόμενο του Κορανίου.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από Reuters
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου