Το Συμβούλιο της Ευρώπης κατά Θάτσι

Σταυρος Tζιμας

«Απτά στοιχεία» για την εμπλοκή του επανεκλεγέντος πρωθυπουργού του Κοσόβου, Χασίμ Θάτσι, σε δίκτυο εμπορίου οργάνων ζητάει η αστυνομία της Ε.Ε. που σταθμεύει στο Κόσοβο, προκειμένου να διασταυρώσει τους σχετικούς ισχυρισμούς του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ο ανακριτής του Συμβουλίου Ντικ Μάρτι συγκλόνισε το Κόσοβο με την έκθεσή του, που δημοσιοποιήθηκε την Τρίτη και στην οποία εμφανίζεται ο Θάτσι ως αρχηγός του υποκόσμου πίσω από το απεχθές εμπόριο νεφρών. Ειδικότερα, παρουσιάζει τον τότε ηγέτη του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου να έχει συστήσει δίκτυο βίαιης απόσπασης οργάνων από κρατούμενους με στόχο τη μεταπώλησή τους στη μαύρη αγορά.

Οι ΗΠΑ αντέδρασαν προσεκτικά και τόνισαν ότι πρόκειται για «σχέδιο έκθεσης», το οποίο γνωρίζουν ήδη. «Λαμβάνουμε πολύ σοβαρά όλους τους αξιόπιστους ισχυρισμούς περί εγκληματικής δράσης. Ολα τα στοιχεία και οι πηγές που αναφέρονται στην έκθεση θα πρέπει να διατεθούν στις αρμόδιες αρχές ώστε να διενεργηθεί μια πλήρης αρμόζουσα ανάκριση», σχολίασε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρμτμεν.

Υπενθυμίζεται ότι ο Θάτσι αναδείχθηκε νικητής με ποσοστό γύρω στο 34% και θα χρειαστεί να συνεργαστεί με άλλα μικρότερα κόμματα για να σχηματίσει κυβέρνηση, όμως η διά της συντριπτικής αποχής αποδοκιμασία του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος αποτελεί ίσως το πιο ηχηρό μήνυμα της κάλπης.

Στο Κόσοβο, που ξεκινάει τα πρώτα του βήματα χωρίς τη βοήθεια της δυτικής «περπατούρας» λοιπόν, κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές είναι οι αντιδράσεις του πληθυσμού, όπως αυτή της αποχής από τις εκλογές, αλλά και η προτίμηση μεγάλης μερίδας όσων πήγαν να ψηφίσουν σε ακραίους εθνικιστικούς σχηματισμούς. Σίγουρα, η αισιοδοξία για το τι αφήνει πίσω του τώρα που αρχίζει ν’ αποχωρεί, δεν πλημμυρίζει τον διεθνή παράγοντα.

Διχασμός των Σέρβων

Οι εκλογές της Κυριακής ήταν οι πρώτες που οργανώθηκαν από τους θεσμούς του Κοσόβου και εκτός από την αποχή και τη μάλλον απρόσμενη ως προς την έκτασή της ενίσχυση –πήρε ποσοστό γύρω στο 14%– του εθνικιστικού κόμματος «Αυτοδιάθεση», σημαδεύτηκαν από τον διχασμό των Σέρβων. Οι εναπομείναντες στους κάτω του ποταμού Ιμπαρ θυλάκους αγνόησαν τις προτροπές του Βελιγραδίου για αποχή και προσήλθαν στην πλειοψηφία τους στην κάλπη με ορατό το ενδεχόμενο να καταλάβουν και τις είκοσι έδρες που προβλέπει γι’ αυτούς το σύνταγμα του Κοσόβου.

Αντιθέτως, απείχαν μαζικά οι Σέρβοι της Μιτρόβιτσα και μάλιστα οι δύο πλευρές αντάλλαξαν βαριές κατηγορίες για την εκλογική τους συμπεριφορά, γεγονός που δείχνει να παγιώνει δύο σερβικές πραγματικότητες στο Κόσοβο: αυτήν της Μιτρόβιτσα, που αρνείται κάθε υπακοή και συνεργασία με την κυβέρνηση της Πρίστινα και ταυτόχρονα αποστασιοποιείται βαθμιαία από το «πνεύμα Τάντιτς», και εκείνη των Σέρβων του κεντρικού Κοσόβου, οι οποίοι, συνειδητοποιώντας την πραγματικότητα, κινούνται στη λογική της συμμετοχής στους θεσμούς ώστε να επηρεάζουν τις αποφάσεις που αφορούν την καθημερινή τους ζωή. Το ζήτημα των Σέρβων, εξάλλου, αναμένεται να αποτελέσει βασικό στοιχείο του διαλόγου που πρόκειται ν’ αρχίσουν Πρίστινα και Βελιγράδι υπό την πίεση της διεθνούς κοινότητας, η οποία προσδοκά τη μέσω αυτού εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών και την εμπέδωση κλίματος σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.

Αν και αυτός ήταν ο πραγματικός λόγος για τον οποίο έγιναν οι πρόωρες εκλογές στο Κόσοβο, ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι Σέρβοι και Αλβανοί θα φτάσουν στο τραπέζι των συζητήσεων και πολύ περισσότερο αν θα καταλήξουν κάπου.

Οι ατζέντες, ως προς τα επίμαχα σημεία, είναι εντελώς διαφορετικές, με τους Αλβανούς να δηλώνουν ότι διαπραγματεύονται ως ανεξάρτητο κράτος για τεχνικά ζητήματα, όπως τα οδικά και ηλεκτρικά δίκτυα, το εμπόριο κ.ά. και να αποκλείουν κάθε συζήτηση για το καθεστώς, και τους Σέρβους να διαμηνύουν ότι το status θα τεθεί οπωσδήποτε από την πλευρά τους.

Σε αυτή τη διαδικασία, η διεθνής κοινότητα κραδαίνει προς τους Σέρβους, μαζί με το μαστίγιο, το καρότο της ένταξής τους στην Ε.Ε., προοπτική που συνδέει με το ζήτημα του Κοσόβου.

Το Βελιγράδι δεν δείχνει ικανό να προβάλει ισχυρές αντιστάσεις και εκτιμάται ότι μπορεί να συμβιβαστεί λαμβάνοντας ένα ειδικό καθεστώς για τους Σέρβους της Μιτρόβιτσα (έστω και εντός των συνόρων του ανεξάρτητου Κοσόβου) και ένα διεθνώς εγγυημένο πλαίσιο προστασίας των ορθόδοξων χριστιανικών μνημείων. Οσο για τους Αλβανούς, θεωρείται απίθανο να εναντιωθούν στις επιθυμίες των ευεργετών τους.